Atlas Anatomii Klinicznej

Kość udowa. Złamanie szyjki kości udowej.

Kość udowa jest największą i najmocniejszą kością całego szkieletu. Kość udowa składa się z trzonu oraz końca bliższego i dalszego.

Koniec bliższy kości udowej składa się z głowy, szyjki, krętarza większego i krętarza mniejszego. Głowa kości udowej składa się z ¾ kuli pokrytej chrząstką stawową. Po przyśrodkowej stronie posiada zagłębienie, dołek głowy dla przyczepu więzadła głowy kości udowej.

Szyjka kości udowej stanowi połączenie głowy z trzonem kości. Szyjka jest nachylona do trzonu pod kątem, który mieści się w przedziale od 1100 do 1500 (średnio wynosi 135o). W miejscu przechodzenia szyjki w trzon z powierzchni tylnej odchodzą dwa guzy, krętarz większy i krętarz mniejszy.

Krętarz większy jest nieregularną wyniosłością, posiadającą cztery ściany i położoną ku tyłowi i bocznie. Na powierzchni przyśrodkowej krętarza widoczne jest zagłębienie, dół krętarzowy. Od krętarza większego odchodzi ku dołowi kresa międzykrętarzowa.

Krętarz mniejszy ma kształt przypominający stożek i znajduję się niżej niż krętarz większy. Krętarz większy i krętarz mniejszy połączone są grzebieniem międzykrętarzowym biegnącym na tylnej powierzchni.

Trzon kości udowej posiada dwie powierzchnie boczne i pojedynczą powierzchnie przednią. W miejscu połączenia powierzchni bocznych znajduje się kresa chropawa, która posiada wargę przyśrodkową i boczną. Warga przyśrodkowa kończy się u dołu powyżej nadkłykcia przyśrodkowego guzkiem przywodziciela, natomiast ku górze przechodzi w kresę grzebieniową. Warga boczna przechodzi ku górze w guzowatość pośladkową.

Koniec dalszy kości udowej posiada dwa, częściowo pokryte chrząstką stawową kłykcie, kłykieć przyśrodkowy i kłykieć boczny. Od tyłu między oboma kłykciami znajduje się dół międzykłykciowy. Każdy z kłykci na swojej powierzchni bocznej posiada guzowate uwypuklenie, nadkłykieć. Od przodu kłykcie oddzielone są od siebie powierzchnią rzepkową.

Złamanie szyjki kości udowej

Złamanie szyjki kości udowej jest częstym urazem, szczególnie u ludzi starszych lub chorujących na osteoporozę, nowotwory kości lub choroby nerek. U ludzi młodych i zdrowych potrzeba dużej siły do powstania takiego typu urazu. Złamanie szyjki kości udowej często towarzyszy wypadkom komunikacyjnym.

Złamanie szyjki kości udowej częściej występuje u kobiet niż u mężczyzn.

Do przerwania ciągłości tkanki dochodzi najczęściej w miejscu przejścia głowy kości udowej w szyjkę. Często przy złamaniu szyjki dochodzi do zaburzenia ukrwienia głowy kości udowej.

Złamanie szyjki kości udowej dzieli się na kilka rodzajów urazów:

• Złamanie z niecałkowitym przerwaniem kości.

• Złamanie całkowite bez przemieszczenia.

• Złamanie całkowite z częściowym przemieszczeniem ( fragmenty kości stykają się ze sobą na pewnej powierzchni ).

• Złamanie całkowite z całkowitym przemieszczeniem fragmentów kości.

Do objawów złamania szyjki należy ostry ból w okolicy biodra, brak mobilności w stawie biodrowym oraz upośledzona mobilność całej kończyny dolnej, chory nie jest w stanie utrzymać równowagi (ciężar ciała stanowi za duże obciążenie).

Diagnoza stawiana jest na podstawie badania RTG. Leczenie złamania szyjki kości udowej wymaga interwencji chirurgicznej w celu przywrócenia mobilności kończyny dolnej i ewentualnego zatamowania krwotoku.

Piśmiennictwo

1. Yoshioka Y, Siu D, Cooke TD. The anatomy and functional axes of the femur. The Journal of Bone and Joint Surgery. 1987 Jul;69(6):873-80.
2. Griffin FM, Math K, Scuderi GR, Insall JN, Poilvache PL. Anatomy of the epicondyles of the distal femur: MRI analysis of normal knees. The Journal of Arthroplasty. 2000 Apr;15(3):354-9.
3. Gillespie RJ, Levine A, Fitzgerald SJ, Kolaczko J, DeMaio M, Marcus RE, Cooperman DR. Gender differences in the anatomy of the distal femur. The Journal of Bone and Joint Surgery. 2011 Mar;93(3):357-6
4. Canale ST, Bourland WL. Fracture of the neck and intertrochanteric region of the femur in children. The Journal of Bone and Joint Surgery. 1977 Jun;59(4):431-43.
5. Looker AC. Femur neck bone mineral density and fracture risk by age, sex, and race or Hispanic origin in older US adults from NHANES III. Archives of Osteoporosis. 2013;8(1-2):141